Grijs én gekleurd

De toekomst van NederlandDoor Sigrid Deters

11-03-2005

Adjiedj Bakas (geboren in Suriname, 1963) kwam op zijn achttiende naar Nederland om communicatiewetenschappen te studeren. In 1989 richtte hij samen met zijn toenmalige partner Sjoerd Groenewold Dost het trendwatchbureau Dexter op. Na het overlijden van zijn partner zette Bakas het bureau voort. De laatste jaren schreef hij diverse boeken op het gebied van management en communicatie in een multiculturele samenleving. Ook geeft hij Nederlandse bedrijven, waaronder Schiphol en Ahold, advies hoe zij beter kunnen inspelen op de demografische ontwikkelingen in Nederland.
Volgens trendwatcher Adjiedj Bakas wordt het de aankomende twintig jaar alleen maar leuker voor Nederlanders. We gaan meer reizen of deeltijd in het buitenland wonen, we hebben nog meer vrije tijd en daardoor ook meer behoefte aan entertainment. Dat Nederland gewelddadiger wordt, mag volgens Bakas de pret niet drukken. "Geweld hoort nou eenmaal bij deze wereld. Het is slechts een teken dat ook Nederland meedoet op het wereldtoneel. We leren er wel weer mee omgaan."
"Megatrends Nederland", zo heet het nieuwste boek van trendwatcher Adjiedj Bakas. Daarin beschrijft hij hoe de wereld en meer specifiek Nederland er over pakweg twintig jaar uit zal zien. Hij baseert zijn toekomstscenario's voornamelijk op demografische ontwikkelingen, zoals vergrijzing en migratie. Belangrijkste conclusies: toekomstig Nederland is grijs én gekleurd. In september 2005 verschijnt de Europese editie 'Megatrends Europa,' om te beginnen in Duitsland bij uitgeverij Campus. Daarna in andere landen binnen en buiten Europa.

Vrije tijd
De babyboomers zijn de ouderen van de nabije toekomst: een generatie met veel geld, een goed pensioen en een goede gezondheid. Deze groep heeft een grote behoefte aan 'management van verveling', zoals Bakas dat noemt. "Straks zijn er vijf van de zestien miljoen mensen met pensioen. Zij hebben heel veel tijd en ze zijn levenslustig. Ze willen niet thuiszitten en nietsdoen, maar gaan op pad: reizen maken, naar de film. Het worden gouden tijden voor de entertainmentindustrie en daar genieten we allemaal van mee."

Aziatisering
Ook wordt Nederland steeds multicultureler. De opkomende economische machten India en China zullen de wereld en het Nederlandse straatbeeld veranderen, voorspelt Bakas. Steeds meer Chinezen en Indiërs zullen de wereld overtrekken -als toerist of als zakenman. Bovendien wordt smaak bepaald door macht, vertelt Bakas: "De afgelopen eeuw heeft supermacht de Verenigde Staten overal ter wereld het straatbeeld bepaald. Iedere stad heeft een Mc Donaldsrestaurant en bijna overal is een blank, atletisch lichaam het ideaalbeeld. Maar het toekomstige schoonheidsideaal is geel. Ook in Nederland."

Volgens Bakas is deze Aziatisering al ingezet. "Steeds meer modellen in reclames hebben een getinte huid, zodat ze ook de Aziatische markt aanspreken. De blote buikenmode is overgewaaid uit India. En in Nederlandse steden schieten hippe noedeltenten -de Aziatische snelle hap- als paddestoelen uit de grond."

Islamisering
Tevens groeit de allochtone bevolking, met name moslims, veel sneller dan de autochtone bevolking. Vooral in de steden zal deze groep het gezicht gaan bepalen. "Dat uit zich bijvoorbeeld in minder bloot op straat", zegt Bakas.
Dat de spanningen tussen moslims en niet-moslims toenemen, staat volgens hem buiten kijf. Maar of daardoor echt problemen ontstaan? Bakas: "Het belang van Nederland als een natiestaat, dat wil zeggen een land met één cultuur waarin iedereen zich Nederlander voelt of moet voelen, neemt af. Er komen steeds meer verschillende groepen in Nederland die ieder hun eigen leefwereld hebben."
Volgens Bakas vormen de autochtone Nederlanders straks een van de vele groepen, door hem 'stammen' genoemd. "Doordat we minder mixen en elkaar minder vaak tegenkomen, kunnen verschillende ideeën ook minder makkelijk botsen. Prima toch?"

Nederlanders buiten Nederland
Een andere stam noemt Bakas de groep Nederlanders buiten Nederland (de zogenaamde NBN-ers). Jonge Nederlanders trekken vooral naar Azië, waar werk is. Ouderen gaan naar zonnige oorden in Zuid-Europa. Maar emigratie voor lange tijd is er niet meer bij, meent Bakas. "Er gaan net zoveel verhuiswagens naar Frankrijk als er terugkomen. Emigratie is voor veel mensen gewoonweg niet haalbaar. Hun band met Nederland is belangrijker dan gedacht." Bovendien maken de huidige ontwikkelingen deeltijdwonen makkelijker. Bakas: "Vliegen wordt steeds goedkoper, dus kun je straks makkelijk even naar Nederland om je moeder te bezoeken."
Dat betekent wel dat deze Nederlanders dubbele loyaliteiten hebben: zowel in Nederland als in het buitenland. Ook dat draagt bij aan het uiteenvallen van natiestaat Nederland, meent Bakas: "Mensen met dubbele loyaliteiten zijn minder nationalistisch ingesteld."

Multi-culti
Multiculturele personen vormen de elite van de toekomst, meent Bakas. "Je moet flexibel zijn en je heel gemakkelijk in verschillende culturen bewegen." Mensen die een multiculturele achtergrond hebben, hebben een streepje voor. In dat licht is Adjiedj Bakas zelf als een trendsetter te beschouwen: "Ik voel me een Nederlander, ik kan niet stil blijven zitten als ik Salsa hoor en ik ken de Indische cultuur van binnenuit."